मकाउको आर्थिक परिदृश्य र नेपाली श्रमिकको भूमिका

                                                                                                                          -राम प्रसाद पन्त 

मकाउको आर्थिक अवलोकन

                मकाउ, चीनको एक विशेष प्रशासनिक क्षेत्र (Macau SAR, China) हो ।  यसको मुख्य रूपमा फस्टाउदो क्यासिनो र पर्यटन क्षेत्र एक गतिशील अर्थव्यवस्था छ। मकाउको अर्थतन्त्रले 2024 मा उल्लेखनीय सुधारको अनुभव गरेको छ, जीडीपी वृद्धि दर तेस्रो त्रैमासिक को तथ्याङ्क अनुसार  4.7% पुगेको छ, यस वर्षको पहिलो तेस्रो त्रैमासिकमा अर्थतन्त्र वार्षिक आधारमा 11.5 प्रतिशतले विस्तार भएको छ। मुख्य भूमि चीनबाट आगन्तुकहरूको आगमनमा निर्भर रहेको सन् 2024 को लागि जीडीपी वृद्धि पूर्वानुमान 8.3% र 21.0%  बीचमा गरिएको थियो, सेवाहरूको निर्यातमा पनि उल्लेखनीय वृद्धिले अर्थतन्त्र 10.3% र 26.7% को बीचमा हुने अनुमान गरिएको छ। मकाउ SAR सरकारको राजस्व संकलन Mop 95.3 बिलियन देखि Mop 109.6 बिलियनको बीचमा हुने अनुमान गरिएको छ।मकाउको पर्यटन क्षेत्रमा सन् 2024 मा पर्याप्त सुधार देखियो। जनवरीदेखि अगस्टमा आगन्तुक आगमन  32.7% ले वृद्धि भयो जुन 2023 को समान अवधिको तुलनामा 23.39 मिलियन  पुगेको छ। सबै आगन्तुकहरूको बस्ने औसत लम्बाइ 1.2 दिन थियो, जबकि रातको आगन्तुकहरू औसत 2.3 दिन  बसेका थिए ।

पर्यटक मूल्य सूचकाङ्क (TPI) गहना, किनमेल र रेस्टुरेन्ट सेवाहरूको उच्च मूल्यका कारण वार्षिक आधारमा 3.15 प्रतिशतले बढेर 146.23 प्रतिशतसम्म पुगेको छ। आगन्तुक आगमनमा भएको वृद्धि, GDP वृद्धि र विदेशी रोजगारीले यस क्षेत्रको लचिलोपन र निरन्तर वृद्धिको सम्भावनालाई प्रकाश पार्छ। मकाउले पर्यटकहरूलाई आकर्षित गर्न र यसको कार्यबल विस्तार गर्न जारी राख्दा, यस जीवन्त क्षेत्रका लागि भविष्य आशाजनक देखिन्छ। यो वृद्धि मुख्यतया आगन्तुकहरूको आगमन र पर्यटन गतिविधिहरूमा भएको वृद्धिलाई श्रेय दिइएको छ । क्यासिनो , पर्यटन र बैठक, सम्मेलन र प्रदर्शनीहरू (MICE) क्षेत्रहरू मकाउको अर्थतन्त्रका प्रमुख स्तम्भहरू हुन्। यसको बलियो क्योसिनो  र पर्यटन क्षेत्रहरूद्वारा सञ्चालित मकाउको अर्थतन्त्र निरन्तर बढिरहेको छ। नेपाली कामदारहरूले यस विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन्, नेपाली समुदायमा धेरै चुनौतिहरू भए तापनि नेपाली कामदारहरूका लागि धेरै नै अवसरहरू छन् जसले उनीहरूलाई आफ्नो जीविकोपार्जन सुधार गर्ने अवसर प्रदान गरेको छ । नेपाली कामदारहरूले विभिन्न क्षेत्रहरूमा योगदान  पुर्याईरहेका छन् । 

मकाउमा नेपाली कामदार

       नेपाली श्रमिकहरू मकाउको श्रमशक्तिको अभिन्न अङ्ग बनेका छन्। कोभिड-19 प्रतिबन्ध हटाएपछि मकाउमा नेपाली कामदारको सङ्ख्या निरन्तर बढ्दै गएको छ, मकाउ सरकारको तथ्याङ्कनुसार नेपाली कामदारहरू म्यानमारका कामदार पछि गैरआवासीय कामदारहरूको दोस्रो तीव्र गतिमा बढिरहेको समूह परेको छ। सेप्टेंबर अन्तिमसम्म मकाउमा ३७८० नेपाली कामदारहरू कार्यरत छन् , जुन वार्षिक आधारमा 25% वृद्धि हो। अधिकांश नेपाली कामदारहरू होटल, घर, रेस्टोरेंट र  व्यावसायिक गतिविधिहरू श्रेणीमा कार्यरत छन् । 

चुनौती र अवसरहरू

धेरै अवसरहरूका बावजुद, नेपाली कामदारहरूले धेरै चुनौतीहरू सामना गर्छन्। नेपालमा बेरोजगारी दर 13% छ, जुन विश्वको औसतभन्दा निकै बढी हो, उच्च बेरोजगारी दर पछि उल्लेखनीय रूपमा उच्च ज्याला कमाउने अवसर आशामा धेरै नेपाली कामदारहरू राम्रो रोजगारीको सम्भावना र उच्च तलबको खोजीमा मकाउ आउने गरेका छन् । मकाउमा नेपाली कामदारले रु १,२०,००० प्रति महिना तिनीहरूको स्थिति र अनुभवको आधारमा कमाई गर्ने गरेका छन् । यद्यपि, तिनीहरूले लामो काम गर्ने समय, सांस्कृतिक अनुकूलन, महँगो जीवनयापन र विदेश जानु अघि उचित अभिमुखीकरण र प्रशिक्षणको आवश्यकता जस्ता मुद्दाहरूको पनि सामना गर्छन्।

मकाउको बलियो क्यासिनो  र पर्यटन क्षेत्रहरूद्वारा सञ्चालित मकाउको अर्थतन्त्र निरन्तर बढिरहेको छ। नेपाली कामदारहरूले यस विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छन्, विभिन्न उद्योगहरूमा योगदान पुर्याउँछन्  , चुनौतिहरू भए तापनि मकाउमा नेपाली कामदारहरूका लागि अवसरहरू महत्त्वपूर्ण छन्, जसले उनीहरूलाई आफ्नो जीविकोपार्जन सुधार गर्ने र उनीहरूको रेमिट्यान्सले उनीहरूको परिवारलाई सहयोग गर्न र नेपालको अर्थतन्त्रलाई बलियो बनाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।

सामाजिक तथा सांस्कृतिक एकीकरण 

          नयाँ संस्कृतिलाई अनुकूल बनाउनु चुनौतीपूर्ण हुन सक्छ, तर मकाउमा नेपाली समुदायले उल्लेखनीय लचिलोपन देखाएको छ। यहँ विभिन्न समुदायहरूका विभिन्न संगठनहरू स्थापना गरि प्रायः सांस्कृतिक कार्यक्रमहरू र चाडपर्वहरू आयोजना गर्छन् जसले तिनीहरूको जरासँगको सम्बन्ध कायम राख्न मद्दत गर्दछ। संगठनहरूले प्रायः नेपाली समुदायलाई आईपरेमा  सहयोग प्रदान गर्छन्, सहज एकीकरणमा मद्दत गर्न भाषा कक्षाहरू र सांस्कृतिक अभिमुखीकरण प्रदान गर्छन्।

सामना गर्नुपर्ने चुनौतीहरू

           अवसरका बावजुद, नेपाली कामदारहरूले धेरै चुनौतीहरू सामना गर्छन्ः

          लामो काम गर्ने समयः मकाउमा धेरै कामहरूमा ८ देखि १८ घन्टा सम्म काम गरिरहेका हुन्छन् जुन शारीरिक र मानसिक रूपमा थकाउने हुन्छ 

          सांस्कृतिक समायोजनः नयाँ संस्कृति, भाषाका बाधाहरू घरबाट टाढा हुदा हुने निरासापन  र  भौगोलिन अनुकूलन महत्त्वपूर्ण अवरोधहरू हुन् । 

              आर्थिक तनावः ज्याला बढी भए पनि मकाउमा बस्ने खर्च पनि धेरै छ, जसले वित्तीय व्यवस्थापनलाई महत्त्वपूर्ण बनाउँछ। महँगो शहर र त्यहिनुसार जीवनयापन लागत र आमदानीको स्रोत तलब मात्र हुने हुदा वित्तिय व्यवस्थापन कमजोर हुदा थप तनाब गरेको छ । 

        मकाउमा नेपाली कामदारका अनुभवहरू विविध छन्, तर उनीहरूले लचिलोपन र आशाको विषय साझा गर्छन्। उनीहरूको योगदान मकाउको अर्थतन्त्रका लागि महत्त्वपूर्ण छ, र उनीहरूका कथाहरूले आप्रवासन, अवसर र राम्रो जीविकोपार्जनको खोजीको व्यापक कथा प्रतिबिम्बित गर्दछ। मकाउ बढ्दै जाँदा नेपाली श्रमिकको भूमिका अभिन्न रहनेछ, जसले अर्थतन्त्र मात्र नभई यस क्षेत्रको सांस्कृतिक ढाँचालाई पनि आकार दिनेछ।

                                                                                     -  स्तम्भकार हाल मकाउमा कार्यरत हुनुहुन्छ ।